Zo verloopt het kostenonderzoek van de NZa
Het tarief voor een prestatiecode van tandartsen en orthodontisten is opgebouwd uit 3 componenten:
- materiaalkosten;
- praktijkkosten dus voor personeel, gebouw, et cetera en
- inkomsten van de praktijkhouder ofwel de normatieve arbeidskostencomponent (NAC), bestaande uit onder meer diens inkomen, pensioen en premie voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering.
Om te beoordelen of de tarieven nog passen bij de kosten, neemt de NZa de 3 componenten periodiek onder loep.
Nieuwe normatieve arbeidskostencomponent is intussen bepaald
In 2023 werd de NAC al nader onderzocht met als conclusie dat deze voor tandartsen iets te laag is en voor orthodontisten iets te hoog. In de tarieven die vanaf 1 januari 2025 zijn gaan gelden, is daarom een verhoging voor tandartsen doorgevoerd. Een verlaging van de NAC voor orthodontisten wordt nog even aangehouden tot 1 januari 2026.
Zijn de tarieven en de kosten nog in balans?
Als vervolg op het onderzoek naar de NAC heeft de NZa in het najaar van 2024 onderzocht of de huidige tarieven en de daadwerkelijk gemaakte praktijkkosten van tandartsen en orthodontisten nog in balans zijn. “Is hiertussen een discrepantie, dan brengen we dat weer samen. Een herijking dus”, aldus Bob Tieke, een van de projectleiders Kostenonderzoek bij de NZa.
Dat betekent dat de NZa de tarieven zo nodig omhoog of omlaag bijstelt. Dit gebeurt door aanpassing van de zogenoemde puntwaarde, die medebepalend is voor de hoogte van het tarief van een prestatie. Het laatste kostenonderzoek, zo’n 10 jaar geleden, leidde tot een tariefdaling.
In tegenstelling tot het onderzoek 10 jaar geleden worden implantologiepraktijken niet meer als aparte groep benaderd. Dit omdat de implantologie volgens de NZa geen specifieke sector meer vormt nu die door steeds meer tandartspraktijken wordt aangeboden.
Voor het kostenonderzoek is een steekproef van tandarts- en orthodontiepraktijken gevraagd om deel te nemen. Praktijken die in de steekproef zitten, waren verplicht deel te nemen. Er was alleen in heel uitzonderlijke gevallen mogelijkheden tot ontheffing van deelname. Bijvoorbeeld omdat een praktijk in het betreffende jaar vrijwel geen omzet heeft gedraaid of omdat de praktijkeigenaar is overleden.
Voor het kostenonderzoek daadwerkelijk van start is gegaan, was er in juli en augustus 2024 een pilot om te kijken of het onderzoeksformat goed werkt en de juiste informatie oplevert.
Lees over het verloop van de pilot van het kostenonderzoek
Van eind september tot medio november moesten de praktijken die in de steekproef van het daadwerkelijke onderzoek zitten informatie gaan aanleveren.
Praktijken in de steekproef is gevraagd om cijfermateriaal en informatie aan te leveren over de kosten en de productie in 2023.
De NZa wilde de tandarts en orthodontist hierbij zo goed als mogelijk ondersteunen, zegt Jos Meijer, die net als zijn NZa-collega Tieke als projectleider bij het onderzoek betrokken is. “We hebben een bureau in de arm genomen dat de zorgprofessionals ondersteunt bij het aanleveren van de data en het invullen van de formats, Sira Consulting.” Ook was er een helpdesk die per e-mail of telefonisch gestelde vragen beantwoordt.
Verder beloofde de NZa voor het aanleveren van materiaal zoveel mogelijk aansluiting te zoeken bij de bestaande administratie- en softwarepakketten van mondzorgpraktijken.
Nadat in december de data van de deelnemende praktijken binnen waren gekomen, heeft het in de arm genomen externe bureau Sira Consulting deze gestructureerd, gecontroleerd en gevalideerd.
Vervolgens zijn de gegevens naar de NZa gegaan die ze heeft gebruikt om te berekenen wat de gemiddelde kosten per praktijk zijn en wat de gemiddelde kostprijs per prestatie is op basis van de bijgestelde puntwaarde.
Nu is de NZa in de fase om de kostprijs naar een definitief nieuw tarief voor 2026 te indexeren. Om deze op 1 januari van dat jaar te kunnen laten ingaan, bepaalt de Raad van Bestuur van de NZa uiterlijk 1 juli 2025 – mede op basis van het kostenonderzoek – de hoogte ervan. “Dit is in feite het eerste formele moment waarop de uitslag van het kostenonderzoek bekend wordt gemaakt. Dit is inclusief de verantwoordingsdocumenten”, aldus Tieke.
Mochten partijen zich hierin niet kunnen vinden, dan kunnen ze bezwaar aantekenen. De mondzorgkoepels – inclusief de KNMT – die in de klankbordgroep van het onderzoek zitten, worden al wat eerder van de onderzoeksresultaten op de hoogte gebracht.
De KNMT zit er bovenop
De KNMT vindt het belangrijk dat het kostenonderzoek van de NZa een fair beeld oplevert van de kosten die gemoeid zijn met het voeren van een tandarts- of orthodontiepraktijk en de tarieven die daarbij passen. “Daarom zetten we ons maximaal in om het kostenonderzoek goed te monitoren qua opzet, uitvoering en uitkomsten”, aldus Martijn Ludwig, hoofd Structuur & Financiering van de KNMT.
We zetten ons maximaal in om het kostenonderzoek van de NZa goed te monitoren qua opzet, uitvoering en uitkomsten
Feedback op opzet en uitvoering
We hebben voorafgaand aan de start van het onderzoek herhaaldelijk aan de bel getrokken bij de NZa om aan te geven dat we het op onderdelen niet eens zijn met de manier waarop het onderzoek is uitgevoerd.
Gedurende de duur van het onderzoek hebben we de ons geboden mogelijkheden om tot faire resultaten te komen benut. We doen dat onder andere als lid van de expert- en klankbordgroepen van het onderzoek. Daarin hebben 2 beleidsadviseurs van de KNMT, 2 tandartsen en 2 orthodontisten zitting.
Helaas doet de NZa naar onze zin regelmatig te weinig met deze feedback, wat er mogelijk toe leidt dat we gedwongen worden deze achteraf nogmaals in te brengen in bezwaar- en/of beroepsprocedures.
Steun aan deelnemers
Tijdens de uitvoering van het onderzoek hebben we daarnaast de deelnemende tandartsen en orthodontisten bijgestaan. Zo organiseerden we webinars over het onderzoek en is er een speciale nieuwsbrief voor deelnemers. Daarnaast hebben we deelnemers persoonlijk geholpen bij het aanleveren van de benodigde informatie.
Schaduwonderzoek gedaan
Ook hebben we een zogenaamd schaduwonderzoek uitgevoerd om de uitkomsten te kunnen toetsen:
- Ten eerste willen we graag zelf kunnen controleren of de uitkomsten van de analyses die de NZa uitvoert juist, valide en betrouwbaar zijn, en conform de afspraken.
- Ten tweede is van een aantal onderwerpen bekend dat de NZa deze anders interpreteert dan volgens ons fair is. Dankzij het schaduwonderzoek kunnen we de effecten van deze verschillen kwantificeren.
De volgende stappen die we nemen zijn nu afhankelijk van de uitkomsten, die uiterlijk 1 juli 2025 verwacht worden.
Alles over het kostenonderzoek
Een eerdere versie van dit artikel verscheen in NT/Dentz 04 2023.
