Richtlijn voor de dagelijkse mondverzorging van mensen in de langdurige zorg

Uit meerdere onderzoeken blijkt dat de mondgezondheid van kwetsbare, zorgafhankelijke mensen beter kan en moet. Ook mensen met een verstandelijke beperking hebben een verhoogd risico op een slechte mondgezondheid. 

Het inbedden van goede dagelijkse mondverzorging in de dagelijkse zorg is daarom des te belangrijker, net als het op tijd in beeld krijgen van problemen in de mond. De richtlijn 'Mondverzorging in de langdurige zorg' helpt zorgverleners hierbij, zodat de (mond)gezondheid - en daarmee het welzijn en de kwaliteit van leven - van zorgafhankelijke mensen verbetert. 

Iedereen heeft immers recht op een gezonde mond waarmee je goed en pijnvrij kunt eten, lachen en praten. Ook draagt een gezonde mond bij aan de algemene gezondheid, wat nog eens extra belangrijk is voor deze doelgroep.

De richtlijn gaat in op de volgende onderwerpen:

• Risicofactoren voor een slechte mondgezondheid
• Signaleren van problemen bij mondgezondheid
• Uitvoeren van mondverzorging (inclusief stap-voor-stap-beschrijving)
• Benaderingswijzen van mondverzorging
• Organisatie van zorg

De richtlijn in het kort: een overzicht van de aanbevelingen

Voor thuiswonende cliënten en hen die in een zorginstelling verblijven

De aanbevelingen in de richtlijn zijn van toepassing op kwetsbare, zorgafhankelijke cliënten die langdurige zorg ontvangen, of ze nou thuis wonen of in een zorginstelling. Het gaat ook om ook cliënten met (primair) een lichamelijke aandoening. 

Ook andere doelgroepen maken gebruik van de langdurige zorg, bijvoorbeeld mensen met een psychische of psychiatrische aandoening. Ondanks dat deze richtlijn zich niet primair op hen richt, zijn de aanbevelingen wel degelijk deels ook op deze cliënten van toepassing.

Voor zorgverleners die betrokken zijn bij (dagelijkse) mondverzorging

De richtlijn is geschreven voor alle zorgverleners die betrokken zijn bij de (dagelijkse) mondverzorging bij kwetsbare, zorgafhankelijke cliënten. Dit zijn primair verpleegkundigen, verzorgenden en begeleiders. Daarnaast kan de richtlijn ook gebruikt worden door :

• naasten, zoals een ouder, een partner, andere familieleden en/of mantelzorgers;
• specialisten ouderengeneeskunde, sociaal geriaters, artsen verstandelijk gehandicaptenzorg, huisartsen, physician assistants, verpleegkundig specialisten, praktijkondersteuners huisartsenzorg;
• paramedici, zoals ergotherapeuten, logopedisten en diëtisten;
• orthopedagogen en psychologen;
• tandartsen, tandprothetici, mondhygiënisten en preventieassistenten;
• overige zorgverleners.

Verbeteren kwaliteit langdurige zorg

De richtlijn is eigendom van de Stichting KwaliteitsImpuls Langdurige Zorg (SKILZ). Het doel van SKILZ is om samen met cliënten, naasten en zorgverleners de kwaliteit van de langdurige zorg te verbeteren door het ontwikkelen van multidisciplinaire kwaliteitsinstrumenten zoals richtlijnen, handreikingen en zorgstandaarden. 

Een multidisciplinaire werkgroep heeft de richtlijn ontwikkeld. Die bestond uit onder andere tandartsen(-geriatrie en gehandicaptenzorg), mondhygiënisten, tandprothetici, verpleegkundigen en specialisten ouderengeneeskunde. De KNMT heeft de concept-richtlijn, die in lijn is met de KIMO-richtlijn 'Mondzorg voor aan huis gebonden kwetsbare ouderen' aan haar leden voor commentaar aangeboden en de finale versie geautoriseerd.

Richtlijn Mondverzorging in de langdurige zorg