Voorkom titelmisbruik: gebruik jij de juiste aanduidingen?

Titulatuur en titelmisbruik

Het begrip titulatuur omvat titels en regels voor het dragen van een juiste titel na afronding van een opleiding in Nederland waarbij een graad is verleend. Er is sprake van titelmisbruik als een titel of een graad gevoerd wordt die niet daadwerkelijk van rechtswege is verkregen of van rechtswege gevoerd mag worden.

Welke soorten titels zijn er eigenlijk in de mondzorg?

Om te beginnen de vraag: wat is een titel? Daarvan zijn er in ons land verschillende soorten. Zo is een academische titel als drs. niet hetzelfde als de beroepstitel tandarts, de specialistentitel orthodontist of de tandheelkundige differentiatie endodontoloog. Maar wat is dan het verschil hiertussen? 

• Alleen als je een academische studie succesvol hebt afgerond, mag je een academische titel voeren. Bijvoorbeeld: na het afronden van de master Tandheelkunde mag je de (oude) Nederlandse titel drs. óf de (nieuwe) internationale titel Master of Science (MSc) gebruiken, ongeacht de periode waarin de studie is afgerond. De Nederlandse titel mag niet gecombineerd worden met een internationale titel. Bij het behalen van twee masters in de toegepaste, sociale of exacte wetenschappen mag je de titel één keer voeren, tenzij het gaat om verschillende masters, zoals mr. drs. voor je naam of Master of Laws (LLM) en Master of Science (MSc) achter je naam. 
• In de wet BIG staat een aantal beroepsgroepen die wettelijk beschermde beroepstitels hebben, waaronder de tandarts (artikel 3 BIG) en de (tijdelijk) geregistreerd- mondhygiënist (artikel 36a BIG). Deze titel mag gevoerd worden na het met goed gevolg afronden van de opleiding en na registratie in het BIG-register. Houders van deze titels vallen onder het tuchtrecht. De tandprotheticus en mondhygiënist (artikel 34 BIG) hebben een wettelijk beschermde beroepstitel, maar kunnen zich niet registreren in het BIG-register en vallen niet onder het tuchtrecht. 
• Na de opleiding Tandheelkunde kun je je specialiseren als orthodontist of mka-chirurg. Deze specialistentitels mogen worden gevoerd na inschrijving in het specialistenregister van de Registratiecommissie Tandheelkundige Specialismen. In het BIG-register wordt dit aangeduid als tandarts met een wettelijk erkend specialisme. 
• Na de opleiding Tandheelkunde kan ook een opleiding gevolgd worden die is gericht op een deelgebied van de tandheelkunde of op een specifieke patiëntengroep. Deze differentiaties, zoals endodontologie of implantologie, worden erkend door beroepsverenigingen. 

Titel tandarts wettelijk beschermd door het BIG-register 

Uitsluitend de beroepstitel tandarts is wettelijk beschermd door het BIG-register. Een tandheelkundig specialisme wordt in het BIG-register aangetekend bij het basisberoep van tandarts. Een differentiatie-aanduiding is niet wettelijk beschermd op grond van de Wet BIG, tenzij de combinatie als merk is gedeponeerd door de beroepsvereniging. 

Misbruik van wettelijk beschermde titel is strafbaar 

Misbruik van wettelijk beschermde (beroeps)titels en daarop gelijkende bewoordingen zonder houder te zijn van het vereiste diploma en zonder ingeschreven te zijn in het BIG-register is strafbaar. Bijvoorbeeld, iemand die niet in het BIG-register is opgenomen is niet bevoegd om de titel tandarts of een daarvan afgeleide benaming te voeren. 

• Een student Tandheelkunde die in een praktijk werkt, mag daar dus geen ‘tandarts in opleiding’ worden genoemd. Wel toegestaan is bijvoorbeeld 'tandheelkundig medewerker'.
• Een tandarts zonder BIG-registratie met een buitenlands diploma mag zich in Nederland geen tandarts noemen, wel 'houder van een buitenslands diploma tandheelkunde'. 

Het toezicht op correcte titelvoering ligt bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. Bij titelmisbruik kan melding gedaan worden bij het Landelijk Meldpunt Zorg en kan de inspectie diegene die zich schuldig maakt aan titelmisbruik direct een bestuurlijke boete opleggen. 

Titels geven duidelijkheid over de bevoegdheid 

Waarom is het eigenlijk belangrijk dat er zorgvuldig met titels wordt omgegaan? Titels geven duidelijkheid over de bevoegdheid van een zorgverlener. Het BIG-register is een openbaar register, zodat geverifieerd kan worden of een zorgverlener een beschermde beroepstitel heeft. De Wet BIG is dan ook bedoeld om de kwaliteit van de zorg te bevorderen en patiënten te beschermen tegen ondeskundig en onzorgvuldig handelen van zorgverleners. 

BIG-registratie alleen nodig als je actief je beroep uitoefent 

Is jouw BIG-registratie verlopen? Dan ben je als tandarts niet praktiserend. Een BIG-registratie is alleen noodzakelijk als een zorgverlener ook actief zijn beroep uitoefent. Als een tandarts niet meer in het BIG-register staat, door bijvoorbeeld een beroep buiten de zorg of door een verlopen registratie, dan mag deze de beroepstitel alleen nog maar gebruiken als er voluit ‘niet praktiserend’ achter de titel staat, dus ‘tandarts niet praktiserend’. 

Een student Tandheelkunde die in een praktijk werkt, mag dus geen ‘tandarts in opleiding’ worden genoemd. Een tandarts zonder BIG-registratie met een buitenlands diploma mag zich in Nederland geen tandarts noemen. 

Gebruik van 'np' of 'n.p.' niet toegestaan

In de praktijk wordt de term ‘niet praktiserend’ door voormalige zorgverleners vaak afgekort naar np of n.p.. Dat is echter niet correct en wettelijk gezien ook niet toegestaan. Het gebruik van een voormalige titel met toevoeging van deze afkortingen is titelmisbruik. 

Niet toegestaan een beroepstitel te voeren tijdens een tuchtmaatregel

Als er sprake is van een tuchtmaatregel, zoals een schorsing of doorhaling in het BIG-register, dan mag de beroepstitel niet gebruikt worden zolang deze maatregel geldig is. 

Verschillende procedures voor erkennen buitenlands diploma 

Als je met een buitenlands diploma Tandheelkunde in Nederland als tandarts wilt werken, dan kan dat alleen als je in het buitenland een erkende opleiding in het hoger onderwijs hebt gevolgd en deze opleiding gelijkwaardig is aan eenzelfde Nederlandse opleiding. Er zijn verschillende procedures voor het erkennen van een buitenlands diploma. 

Welke procedure voor de aanvraag geldt, hangt af van het land waarin het diploma is behaald, de nationaliteit van de aanvrager en het beroep. Hiervoor bestaan een aantal voorwaarden: 

• de opleiding is erkend; 
• de opleiding is vergelijkbaar met een Nederlandse opleiding en heeft hetzelfde doel;
• de opleiding heeft dezelfde rechten als een vergelijkbare Nederlandse opleiding en
• er is geen sprake van één of meer wezenlijke verschillen met een Nederlandse opleiding. 

Registratie van een buitenlands diploma Tandheelkunde

Wil je in Nederland als tandarts aan het werk, dan is registratie in het BIG-register een noodzakelijke stap. Het BIG-register erkent automatisch een diploma dat voldoet aan de opleidingseisen van de EU-landen, Noorwegen, Liechtenstein en IJsland. Haal je je diploma elders, dan moet eerst de vakbekwaamheid aangetoond worden. Het doorlopen van de Advieswijzer op de site van het BIG-register geeft uitsluitsel over de te volgen procedure.

Niet BIG-geregistreerd? Dan geen titel tandarts voeren 

Zolang een houder van een buitenslands diploma Tandheelkunde niet BIG-geregistreerd is, is hij in Nederland niet gerechtigd om de titel tandarts of een andere beschermde titel te gebruiken. Hij is ook niet zelfstandig bevoegd om voorbehouden handelingen uit te voeren. Op het moment dat een houder van een buitenlands diploma het proces van de BIG-registratie niet wenst te doorlopen dan wel heeft doorlopen met een negatief resultaat, dan is er een aantal opties: 

• Inschrijven voor een opleiding Tandheelkunde en het Nederlandse diploma behalen. 
• Niet werken op het niveau van tandarts, maar werkzaamheden uitvoeren conform de eisen die de Wet BIG stelt aan het in opdracht van een BIG-geregistreerd tandarts uitvoeren van (voorbehouden) handelingen. 

Dit artikel is van de hand van gezondheidsjurist Aeltke Dekker. Het verscheen eerder in NT/Dentz 05/2024.