Samen beslissen tijdrovend? Niet met deze aanpak

Dat samen beslissen ook bij uitgebreidere behandelingen geen aanslag op je rooster hoeft te zijn, weet tandarts Maarten Overgaauw: ‘Ik heb standaardbrieven in begrijpelijke taal opgesteld. Daarin staan de verschillende behandelopties met afbeeldingen, de voor- en nadelen, de risico’s en de kosten. In de brief leg ik bijvoorbeeld ook uit waarom een opgebakken kroon duurder is dan eentje van composiet of waarom ik een individueel abutment laat maken.”

Samen beslissen met behulp van standaardbrieven bespaart mij stoeltijd.
Maarten Overgaauw

Door te werken met standaardbrieven bespaar je stoeltijd

“Iemand aan de stoel uitgebreid wegwijs maken in ingewikkelde materie kost stoeltijd”, gaat Maarten verder. “Door te werken met standaardbrieven, of eigenlijk zijn het meer individuele brochures met behandelopties, kost samen beslissen mij slechts enkele minuten in plaats van een kwartier. De patiënt komt op een later moment terug, meestal met de brief in zijn hand, om te vertellen wat hij gekozen heeft.”

Patiënten hebben vaak na een korte uitleg al een voorkeur

Tandarts Leslie Elenbaas bespreekt ook altijd eerst beknopt de verschillende mogelijkheden, risico's, voor- en nadelen. "Vaak hebben patiënten in de stoel al een duidelijke voorkeur als ik de duur van de behandeling, de te ondernemen stappen of de optie voor vast of uitneembaar uitleg. Daardoor kan ik de behandelvoorstellen al terugbrengen naar 2 of 3. Die voorstellen, aangevuld met beeldmateriaal en links naar allesoverhetgebit.nl, mail ik later naar de patiënt."

Spreek een tweede moment af waarop een patiënt vragen kan stellen.
Leslie Elenbaas

Geef tijd om informatie rustig door te lezen

De patiënt krijgt in de stoel in korte tijd veel informatie te verwerken: eerst dat er een behandeling nodig is en daarna informatie over de verschillende mogelijkheden. “Ik vind het een must om iets mee te geven aan de patiënt in de vorm van een brief, folder of informatie per e-mail om thuis rustig terug te lezen”, gaat Leslie verder. “Daarnaast spreek ik altijd een tweede moment af waarop de patiënt aanvullende vragen kan stellen. Dit kan een belafspraak of een fysieke afspraak zijn of de gelegenheid om per e-mail vragen te stellen.”

Wat is samen beslissen ook alweer?

Samen beslissen is onderdeel van de Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) en gaat over het gezamenlijke beslissingsproces tussen zorgverlener en patiënt. Samen wordt er gezocht naar de behandeling die het best past bij de persoonlijke situatie van de patiënt. De mondzorgverlener brengt medische kennis in en de patiënt diens wensen, overwegingen en voorkeuren. Binnen de mondzorg is samen beslissen verankerd in de richtlijn Patiëntendossier (2020).

Samen beslissen versterkt de vertrouwensrelatie

Door met je patiënt samen te beslissen versterk je de vertrouwensrelatie en dat komt de mondzorgbehandeling en het herstel van de patiënt ten goede. De patiënt kent de voor- en nadelen van de behandeling, maar ook de risico’s. Door vooraf de verschillende behandelopties en de daarbij horende kosten te bespreken, voorkom je bovendien ontevredenheid achteraf. Samen beslissen is daarom een belangrijk onderdeel van het hele zorgverlenersproces. 

Een kwart van de patiënten vindt het lastig om hun wensen kenbaar te maken.

Patiënt vindt samen beslissen niet altijd even makkelijk

Wist je dat maar liefst 1 op de 3 Nederlanders beperkte gezondheidsvaardigheden heeft? Hierdoor hebben zij moeite met het vinden, begrijpen en toepassen van informatie over hun (mond)gezondheid. Daar komt nog bij dat minstens een kwart van de patiënten het lastig vindt om hun wensen kenbaar te maken, bijvoorbeeld door generatie- en cultuurverschil (‘dat hoort niet’) en een gebrek aan zelfvertrouwen (‘ik durf dat niet’). 

Hulpmiddelen om samen te beslissen

Om samen beslissen eenvoudiger te maken, kan je gebruik maken van de volgende hulpmiddelen: 

• Ter inspiratie: Voorbeeldbrief met behandelmogelijkheden, een hulpmiddel om invulling te geven aan de informatieplicht.
• Checklist Samen beslissen (pdf)
• Checklist Cosmetische mondzorgbehandeling 
• De behandelingen op patiëntenwebsite allesoverhetgebit.nl zijn Samen Beslissen-proof opgesteld. De patiënt vindt er uitleg over de behandeling, de kosten en de risico's. Ook ziet de patiënt welke behandelalternatieven  er zijn. Verwijs je patiënt dus met een gerust hart naar allesoverhetgebit.nl.
• Om patiënten te stimuleren om ook zelf het gesprek aan te gaan bij de tandarts, is er campagnemateriaal voor  in de tandartspraktijk ontwikkeld. Hiermee laat je aan patiënten zien dat je open staat voor samen beslissen en dat je de patiënt uitnodigt om vragen te stellen. Naar de Samen Beslissen-toolkit