Richtlijnen in de mondzorg: een overzicht
Richtlijnen
Richtlijnen zijn praktische hulpmiddelen met aanbevelingen, adviezen en handelingsinstructies die tandartsen, tandartsspecialisten en hun team ondersteunen bij de zorgverlening en de besluitvorming. Ze helpen bij het voldoen aan wet- en regelgeving, bij het maken van een weloverwogen (behandel)keuze en bieden aanbevelingen over hoe je kunt handelen in specifieke situaties.
Soorten richtlijnen
In de mondzorg bestaan 2 soorten richtlijnen: algemene praktijkrichtlijnen en klinische praktijkrichtlijnen.
- Algemene praktijkrichtlijnen gaan over praktijkvoering en kwaliteit en veiligheid van zorg. Deze richtlijnen stelt de KNMT samen met tandarts(specialist)en op. Ze zijn gebaseerd op wetten, regels en uitspraken van (tucht)rechters. De richtlijnen zijn een hulpmiddel om je in de praktijk te houden aan deze wetten en regels. Een voorbeeld is de KNMT-richtlijn ‘Patiëntendossier’.
- Klinische praktijkrichtlijnen zijn medisch-inhoudelijk van aard. Ze worden door het Kennisinstituut Mondzorg (KIMO) opgesteld in overeenstemming met de actuele stand van de wetenschap. De KIMO-richtlijnen zijn specifiek toegespitst op de mondzorg, zoals bijvoorbeeld de richtlijn 'Mondzorg voor aan huis gebonden kwetsbare ouderen'.
Richtlijnen voor de gehele gezondheidszorg
Er zijn ook richtlijnen die gelden voor de gehele gezondheidszorg, inclusief de mondzorg. Deze zijn doorgaans opgesteld door partijen buiten de mondzorg. Een voorbeeld hiervan is de meldcode ‘Kindermishandeling en huiselijk geweld’. Deze is opgesteld door de artsenfederatie KNMG en geldt voor de gehele zorg, inclusief de mondzorg.
Op de overzichtspagina van de richtlijnen staat aangegeven wie de richtlijn heeft ontwikkeld en in welk jaar.
Professionele standaard
Tandarts(specialist)en moeten goede zorg verlenen. Goede zorg is zorg die onder meer voldoet aan de verantwoordelijkheden die voortvloeien uit de professionele standaard en de kwaliteitsstandaard. Richtlijnen maken onderdeel uit van deze standaarden.
Een professionele standaard legt uit hoe zorgverleners in een bepaalde beroepsgroep moeten werken. Zo wordt de tandarts(specialist) door de professionele standaard gebonden aan de stand van de wetenschap en de praktijk, maar wel met respect voor zijn autonomie. Het uitgangspunt is de vraag: hoe wordt (inhoudelijk) goede zorg geboden aan de patiënt? Professionele standaard is een overkoepelende term voor allerlei manieren waarop dit zorgproces kan worden beschreven. Denk aan bijvoorbeeld een richtlijn, zorgstandaard of standpunt.
Kwaliteitsstandaard
Een kwaliteitsstandaard legt uit wat tandarts(specialist)en moeten doen om ervoor te zorgen dat patiënten veilige en goede zorg krijgen. Deze standaard zorgt ervoor dat zorgverleners weten wat er van hen verwacht wordt en helpt hun om hun werk zo goed mogelijk te doen.
Beide standaarden gaan dus over de vraag hoe goede zorg aan de patiënt kan worden geleverd. Het belangrijkste verschil is dat de professionele standaard vakgericht is en de kwaliteitsstandaard vastlegt wat nodig is om vanuit het perspectief van de patiënt goede zorg te verlenen.
Afwijken van de professionele standaard
Tandarts(specialist)en moeten per patiënt aan de hand van richtlijnen beoordelen wat in het belang van diens gezondheid is. Afwijken van de professionele standaard is mogelijk, maar dat moet dan wel noodzakelijk zijn in het belang van de patiënt. Het is essentieel de motivatie om af te wijken goed bij te houden in het patiëntendossier. Er moet dus genoteerd worden dat er is afgeweken van de richtlijn en waarom.
Toetsing of veilige en goede zorg wordt verleend
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) houdt toezicht op de geldende wetgeving en veldnormen. Ze toetst of veilige en goede zorg wordt verleend. Dat wordt mede ingevuld door richtlijnen. De IGJ toetst dus ook op het gebruik van richtlijnen.
Daarnaast toetsen (tucht)rechters en geschilleninstanties het handelen van tandarts(specialist)en aan de wet- en regelgeving en aan de richtlijnen die deze wet- en regelgeving nader invullen.
Ook interessant 'Hoe implementeer je een richtlijn'
