Nivel: Multidisciplinaire aanpak bij mondzorg kwetsbare ouderen

Franc van der Vlugt
2 minuten
ouderen.mondzorg
Het belang van een gezonde mond wordt niet alleen door de kwetsbare ouderen zelf, maar ook door mantelzorgers, huisartsen en wijkverpleegkundigen onderschat. Om mondproblemen te voorkomen, is samenwerking tussen mondzorgverleners en eerstelijnszorgverleners daarom van groot belang, zo stelt kennis- en onderzoeksinstituut Nivel in een recent rapport.

300.000 senioren hebben matige tot slechte mondgezondheid

Ruim 300.000 thuiswonende kwetsbare ouderen hebben een matige tot slechte mondgezondheid. Omdat hun mondproblemen lang niet altijd worden herkend en onderkend, blijft deze groep steeds vaker buiten beeld bij tandartsen, mondhygiënisten en tandprothetici. Van de 75- tot 80-jarigen gaat ruim 1 op 3 niet meer jaarlijks naar de mondzorgverlener; bij 80-plussers is dat zelfs 54 procent.

Samenwerking met andere zorgverleners is van belang

Een zorgelijke ontwikkeling, meent ook tandarts-geriatrie Peter de Goede, die in de begeleidingscommissie zat van het Nivel-onderzoek, dat in opdracht van Zorginstituut Nederland is uitgevoerd. “De 23 tandartsen-geriatrie kunnen de kwetsbare ouderen onmogelijk allemaal zelf behandelen, dat zullen we samen met onze 10.000 collega's moeten doen. Maar daarbij is de aandacht voor de oudere mond van andere zorgverleners ook van groot belang.”

Ambassadeur stichting De Mond Niet Vergeten!

Als ambassadeur van de stichting De Mond Niet Vergeten!, een initiatief van de KNMT, NVM-mondhygiënisten en de ONT, heeft De Goede in 2020 samen met een zestal praktijken in en rondom Den Bosch zelf ouderen benaderd die al 2 jaar of langer niet naar een mondzorgpraktijk waren geweest.

Landelijk spreekuur voor zorgverleners

“Waar nodig ging ik op huisbezoek om een plan te maken. Vervolgens ben ik actief gaan samenwerken met zorgverleners uit andere disciplines. Via deze collega's, onder wie klinisch geriaters, is het gelukt aandacht te geven aan de mondgezondheid van kwetsbare ouderen. Maar ook andere zorgverleners, zoals diëtisten, casemanagers dementie en logopedisten, constateren problemen met de mond van deze groep senioren. Inmiddels begeleid ik deze collega's via mijn landelijk spreekuur of per e-mail richting een oplossing.”

Het streven is vroegdiagnostiek

Via samenwerking binnen dat netwerk, met daarin ook ouderenorganisatie KBO- Brabant, konden al veel kwetsbare ouderen worden bereikt.  “Vroegdiagnostiek is het streven, zodat de tandartsen tijdig kunnen zorgen voor een leeftijdsbestendige dentitie”, aldus De Goede.

Goede voorlichting blijft essentieel

Het project van De Goede is in het Nivel-rapport genoemd als een van de best practices, die illustreren hoe oplossingsrichtingen vormgegeven kunnen worden om mondzorg aan thuiswonende kwetsbare ouderen te verbeteren. Naast multidisciplinaire samenwerking worden verder het opstellen van een gezamenlijk behandelplan, ondersteuning bij zelfzorg en passende financiering en bekostiging genoemd. Maar ook goede voorlichting is essentieel.

KNMT is al in actie gekomen

In het najaar van 2021 startte de stichting DMNV! al een grote publiekscampagne om mantelzorgers en kwetsbare ouderen te bereiken om het belang van goede mondgezondheid te onderstrepen. Speciaal voor mondzorgverleners bracht de KNMT begin 2021 de praktijkwijzer ‘Zorg aan kwetsbare ouderen in de mondzorgpraktijk’ uit, die is onderschreven door NVM-mondhygiënisten en de ONT. De gids, een geactualiseerde versie van het gelijknamige document uit 2015, staat vol praktische tips en adviezen om deze groep patiënten ondanks hun toenemende immobiliteit en gezondheidsklachten niet uit het oog verliezen.