Hoe bijzonder is bijzonder! 7 tandartsen over werken in de bijzondere tandheelkunde

‘Echt een verschil kunnen maken voor je patiënten’

Guusje Schipper, Tandarts-gehandicaptenzorg: “Na mijn afstuderen ging ik werken in een grote groepspraktijk. Een fijne plek met een leuk team waar alles perfect geregeld was. Desondanks had ik al snel door dat de reguliere tandheelkunde mij niet genoeg voldoening gaf. Een vriendin – zelf tandarts angstbegeleiding – adviseerde mij om de opleiding tot Tandarts-gehandicaptenzorg te gaan doen. Eerlijk gezegd was ik verbaasd. Ik wist niet eens van het bestaan van deze opleiding en ik had nog weinig met mensen met een beperking te maken gehad. Toch werd ik nieuwsgierig en heb ik een centrum voor bijzondere tandheelkunde (cbt) benaderd met de vraag of ik een dag mocht meelopen. Ik was meteen verkocht. Niet lang daarna heb ik gesolliciteerd voor de opleiding tot Tandarts-gehandicaptenzorg. Hoewel deze opleiding intensief was, heb ik nooit een seconde spijt gehad. Ik werk nog steeds veel op gevoel, maar het is prettig om indien nodig te kunnen teruggrijpen op mijn kennis. Het werk in de gehandicaptenzorg is zeer afwisselend en uitdagend. Elke patiënt heeft zijn eigen belevingswereld en het is een leuke puzzel om daar steeds weer op aan te sluiten. Ook de multidisciplinaire samenwerking op een cbt is zowel leuk als leerzaam. Daarnaast vind ik het waardevol om echt een verschil te kunnen maken voor je patiënten. Mensen noemen het vaak nobel dat ik dit werk doe. Ik weet niet of ik het daarmee eens ben. Ik word er in ieder geval ook zelf heel blij van.”

‘Waardevolle lessen over menselijkheid en veerkracht’

Fatima el Haddouchi, Tandarts-verslavingszorg: “Uit alle mogelijke tandheelkundige differentiaties heeft de bijzondere tandheelkunde mij altijd het meeste aangesproken. Daaruit vloeide de wens om naast de reguliere tandheelkunde ook binnen de bijzondere tandheelkunde werkzaam te zijn. De afgelopen zeven jaar doe ik dit in het CBT Jellinek. Een centrum voor bijzondere tandheelkunde voor patiënten met verslavingsproblematiek. Verslaving kan leiden tot ernstige verwaarlozing van de mondgezondheid. Een opstapeling van tandheelkundige problemen kunnen ervoor zorgen dat patiënten niet alleen lichamelijk lijden, maar ook hun zelfrespect verliezen. Mijn drijfveer is om een positieve bijdrage te leveren in het leven van deze kwetsbare patiënten. Patiënten die vaak afgewezen, gemeden of buitengesloten worden. Want wie een verslaving heeft, ervaart niet alleen de gevolgen van die verslaving zelf, maar ook van het stigma eromheen. Het mooiste aan mijn werk is dat ik kwetsbare patiënten kan voorzien van de nodige tandheelkundige zorg. Dit heeft een positief effect op de gezondheid en vaak ook op het zelfbeeld van de patiënt waardoor de kans op resocialisatie wordt versterkt. Daarnaast zijn de interacties met patiënten en de gesprekken en verhalen die daaruit voortvloeien wat mijn werk ook erg leuk maakt. De verhalen variëren van intens verdrietig naar luchtig en komisch. Nou kan het werken met patiënten in de verslavingszorg weleens uitdagend zijn maar het levert mij, met name op het gebied van persoonlijke ontwikkeling, ook veel op. Ik leer, door werkzaam te zijn in de bijzondere tandheelkunde, waardevolle lessen over menselijkheid en veerkracht.

‘Er ging een wereld voor mij open’

Evelien Hoedemaker, Tandarts-angstbegeleiding: “Al tijdens mijn studie vond ik het erg leuk om patiënten te helpen die door bijvoorbeeld angst of psychische problematiek moeite hadden om naar de tandarts te gaan. Na mijn afstuderen heb ik een aantal jaar in de algemene praktijk gewerkt, waar collega’s patiënten naar mij verwezen die meer aandacht nodig hadden bij behandelingen. Ik had nog niet over werken bij een cbt nagedacht tot ik er een keer met een collega meeliep. Er ging een wereld voor mij open: de diversiteit aan patiënten, de rust en de aandacht om die patiënten te helpen, de nieuwe technieken en andere mogelijkheden om de tandheelkundige behandeling voor elkaar te krijgen én het samenwerken met collega’s. Snel daarna ben ik begonnen aan de opleiding Tandarts -angstbegeleiding. Het duurde niet lang voordat ik in de algemene praktijk stopte en volledig in de bijzondere tandheelkunde ben gaan werken. Wat mij iedere dag in de bijzondere tandheelkunde weer blij maakt, is wanneer de patiënt timide en angstig binnenkomt en blij en vol zelfvertrouwen weer de deur uit gaat, op naar de huistandarts. Bijvoorbeeld de patiënt die jarenlang zijn gebit heeft verwaarloosd en stralend de deur uitloopt met zijn nieuwe prothese, die weer durft te lachen zonder schaamte, durft te solliciteren of daten. Of wanneer je, met de juiste zorg en aandacht, restauraties kunt maken en iemand weer pijnvrij kan eten en drinken. Dit zijn voor mij redenen om in de bijzondere tandheelkunde te blijven werken.”

‘Patiënten behandelen in een zeer betrokken team’

Robbie Schreurs, Tandarts-MFP: “Mijn interesse in de bijzondere tandheelkunde is per toeval tot stand gekomen. Het startte bij mijn eerste werkplaats als zzp’er, waar ik het genoegen had om samen te werken met het afdelingshoofd van het Maastricht UMC+, professor dr. Peter Kessler. Na een snuffelstage ben ik er in januari 2012 gestart op de afdeling CBT. Als algemeen practicus, onder de vleugels van Doke Buurman, een Tandarts-MFP in hart en nieren met een schat aan kennis over bijzondere tandheelkunde. Vanaf 2012 heb ik zodoende de kans gekregen om steeds zelfstandiger patiënten met een complexe gebitsprotheseproblematiek, oncologie maar ook aangeboren afwijkingen gaan behandelen. In 2015 ben ik gestart met mijn differentiatie tot maxillofaciaal prothetisch (MFP) en in 2020 heb ik mijn accreditatie mogen ontvangen tot Tandarts-MFP. Wat mij aanspreekt binnen die differentiatie is de creativiteit die nodig is om de complexe patiënten groepen te behandelen. Wij behandelen patiënten in een zeer betrokken team met onder meer mka-chirurgen, radiotherapeuten, KNO-artsen, gnathologen, tandartsen-MFP, faciaal prothetisten, mondhygiënisten, logopedisten, diëtisten en tandtechnici. Samen realiseren we een zo ideaal mogelijke behandeling met als hoofddoel functiebehoud en/of functieherstel. Mijn grote angst binnen de reguliere tandheelkunde was het vinden van nieuwe uitdagingen en dat is binnen de MFP nooit het geval. Iedere dag wacht een nieuwe, soms nog grotere uitdaging. Als ‘geluksvogel’ en inmiddels gedifferentieerd tandarts-MFP raad ik iedere geïnteresseerde (pre)tandarts aan om eens een keertje bij ‘ons’ te komen mee proeven van de meest leuke, spannende, uitdagende en afwisselendste differentiatie; de tandarts-MFP.”

‘Ik hecht extra veel waarde aan preventie’

Rian van Hooft, Tandarts-pedodontoloog: “Ik ben voor het eerst in aanraking gekomen met de bijzondere tandheelkunde tijdens mijn opleiding tot Tandarts-pedodontoloog. In die tijd liep ik stage bij het SBT in Amsterdam en het CBT Alkmaar. Nadat ik mijn opleiding had afgerond, kwam ik terecht bij het cbt in Nieuw Wehl. Dat was verbonden aan een instelling voor mensen met een verstandelijke beperking. Mijn patiëntengroep bestond toen uit kinderen met en zonder beperking en volwassen gehandicapten. Daar is mijn hart voor de gehandicapte patiënt gaan kloppen. Ik vind het fijn dat ik in dit werk meer tijd en aandacht aan de patiënt kan geven. Het is voor mij een echte uitdaging om juist daar waar het moeilijker is vanwege angst of een beperking kinderen en hun ouders te begeleiden bij het tandartsbezoek. Ik hecht extra veel waarde aan preventie, omdat bij kinderen met angst of een beperking behandeling meer impact heeft. Het doel is dat kinderen op enig moment zonder al te veel angst en spanning naar de tandarts kunnen gaan en met een gezond gebit kunnen opgroeien. Soms is daar veel tijd, rust en inspanning voor nodig. Er zijn momenten waarop je niet of nauwelijks vooruit lijkt te komen. Maar als het dan toch lukt, ben ik super trots op mijn patiëntjes. In de bijzondere tandheelkunde komen veel verschillende mensen voorbij met grappige, bijzondere, ontroerende en indrukwekkende verhalen. Een dag op en cbt is daardoor nooit saai maar heel erg leuk!”

‘Alles komt erin samen’

Paul Voorbraak, Tandarts-geriatrie in opleiding: “Toen ik aan het einde van mijn studie Tandheelkunde aan een collega Tandarts-geriatrie vroeg of ik mijn stage bij hem kon meelopen, kon ik niet bevroeden dat ik er na mijn afstuderen nog een jaar vrijwillig aan zou vastplakken. Wat is de gerodontologie een machtig interessant vak. Alles komt erin samen. Ethiek – wel of niet behandelen en zo ja: hoe – implantologie – bij 11procrent van alle intakes zijn 1 of meer implantaten aanwezig – angstbehandeling – Alzheimer – en gehandicaptenzorg – Parkinson. Inmiddels heb ik mij bekwaamd in uitgebreide behandelingen onder midazolam en heb ik in mijn eigen praktijk ook een tillift. Heel binnenkort rond ik mijn differentiatie-opleiding af en ben ik ook officieel Tandarts-geriatrie. Een prachtig vak voor echt heel kwetsbare mensen.”

‘Ik wilde meer verdieping en specialisatie’

Corine van der Linden, Tandarts-gnatholoog: “Na mijn studie ben ik gaan werken als tandarts in diverse tandartspraktijken. Na 3 jaar wilde ik toch graag nog meer verdieping en specialisatie binnen de tandheelkunde. Ik heb gereageerd op een vacature voor de post-initiële opleiding Gnathologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. De opleiding was dat jaar verhuisd van UMC Utrecht naar Nijmegen. In 2008 ben ik aan deze 3-jarige opleiding begonnen. De studielast was 2 dagen per week. Wat mij aansprak in deze opleiding was het multidisciplinaire karakter en de mogelijkheid om patiënten te gaan behandelen op het Centrum voor Bijzondere Tandheelkunde. Als Tandarts-gnatholoog behandel je patiënten met complexe chronische pijnproblematiek. Vaak hebben die al veel tandartsen en artsen gezien voordat ze bij jou terechtkomen. Het eerste consult vindt er een zeer uitgebreide anamnese plaats naast lichamelijk en beeldvormend onderzoek. Je werkt nauw samen met onder andere psychologen, orofaciaal fysiotherapeuten, logopedisten (OMFT) en medisch specialisten zoals de kaakchirurg, kno-arts, reumatoloog, radioloog, anesthesioloog-pijnspecialist en neuroloog. Tijdens de opleiding krijg je de mogelijkheid om stages te lopen bij diverse specialisten. Tevens is er de mogelijkheid binnen de opleiding om patiënten met slaapapneu te behandelen met behulp van een mandibulair repositie-apparaat. Sinds 2012 werk ik op het Centrum voor Bijzondere Tandheelkunde van het Jeroen Bosch ziekenhuis in ’s-Hertogenbosch. Daarnaast werk ik nog 2 dagen in de algemene praktijk waar ik vooral reconstructieve en cosmetische tandheelkunde uitvoer. Het behandelen van gebitsslijtage valt ook onder de competenties van een gnatholoog.

Meer informatie over werken in de bijzondere tandheelkunde vind je hier. 

Dit artikel is, in een iets kortere vorm, gepubliceerd in NT/Dentz 06/2023.