Bijdragen aan een actieve vereniging: een vliegende start als kaderlid

Evert Berkel

25 juli 2022

8 minuten

De KNMT kan niet zonder tandartsen en tandarts-specialisten die zich naast hun dagelijkse werk sterk maken voor de vereniging. Leden die zich, naast hun werk als tandarts of tandarts-specialist, inzetten in commissies, raden of besturen en er zo voor zorgen dat de vereniging optimaal kan functioneren. Mede daarom nam mka-chirurg Gertjan Dicker enkele jaren geleden het initiatief om leden te leren hoe ze zo’n functie als actief lid, ofwel kaderlid, goed kunnen vervullen. We zochten hem op om meer te leren over actief lidmaatschap en vroegen andere actieve leden om iets te vertellen over hun motivaties en ervaringen.

Gertjan Dicker, mka-chirurg en initiatiefnemer klasje kaderleden

“Sinds eind jaren 80 ben ik als actief lid bij de KNMT betrokken. Door de jaren heen heb ik verschillende functies bekleed. Ik ben bijvoorbeeld tweemaal voorzitter geweest van de Sectie Tandarts Specialisten (STS). Hier heb ik altijd veel voldoening uit gehaald.

Omdat er niet zoiets bestond als een opleiding voor bestuurders in de mondzorg, besloten we om zelf mensen op te leiden.

Toen er zorgen waren over de toekomst van de vereniging omdat er mogelijk een gebrek aan goede bestuurders zou ontstaan, besloot ik een kaderklasje op te starten. Een goed functionerende vereniging heeft immers een sterk bestuur nodig en een bestuur is slechts zo goed als haar bestuurders.

Omdat er niet zoiets bestond als een opleiding voor bestuurders in de mondzorg, besloten we om zelf mensen op te leiden. Dit was in 2017. Ik had al snel een groep mka-chirurgen gevonden met interesse. Collega’s van wie ik het idee had dat ze geschikt waren voor een dergelijke rol. Het werd zo direct duidelijk dat er binnen de mondzorg genoeg professionals zijn die bereid zijn om kaderlid te worden, als ze hier een klein beetje steun en opleiding voor kregen. Er is heel veel wat iemand een goed bestuurder of vertegenwoordiger maakt. Dingen die je niet geleerd krijgt bij een opleiding tot tandarts of orthodontist. Door collega’s op deze gebieden bij te spijkeren, ontwikkelden ze al snel de basiskennis en het zelfvertrouwen om echt als actief lid aan de slag te gaan. En ze leerden ook hoe je dit moet combineren met je werk.

Je moet daarvoor leren besturen in beperkte tijd. Gelukkig hebben we een goed functionerend bureau en hoef je niet in het KNMT-kantoor te gaan wonen om die rol te kunnen vervullen. Net zoals het kaderlid zijn, mocht ook het klasje natuurlijk niet te veel tijd in beslag nemen. Daarom kwamen we om de 6 weken een dagdeel bij elkaar. Zo was de belasting niet te groot. Dat de opleiding daardoor 2 jaar duurde, was geen groot probleem, omdat je ook tijdens de opleiding al een rol als actief lid kon vervullen. Het was geen vereiste de opleiding eerst helemaal af te ronden.

Inmiddels zijn er wel al 2 klasjes afgerond en zou ik graag aan een derde beginnen. Je hebt volgens mij nooit genoeg goede bestuurders. Ook als ze uiteindelijk binnen de KNMT geen rol vervullen, maar de kennis benutten bij bijvoorbeeld een ministerie of overheidscommissie. Zo kunnen ze nog steeds een positieve rol hebben.

Leden die het wel zien zitten om actief aan de slag te gaan binnen de vereniging, kan ik alleen maar aanmoedigen. Het is wel belangrijk dat je een teamspeler bent, goed kunt luisteren en bereid bent om anderen hun mening te gunnen. Je hoeft het absoluut niet met elkaar eens te zijn, maar je moet wel respect hebben voor elkaar en daar goed mee omgaan. Als voorzitter is het technisch gezien heel eenvoudig om een discussie plat te slaan, maar dat is niet de juiste weg.

Als je naast deze eigenschappen ook de bereidheid en drive hebt om iets te doen voor je beroepsgroep, dan ben je wat mij betreft uitermate geschikt als kaderlid. Er zijn ten slotte ook zoveel verschillende functies die je kunt bekleden. Je hoeft echt niet voor elke functie een politicus of politica in spe te zijn. Er zijn ook commissies die vaak in alle rust, zonder te veel ruchtbaarheid, bijvoorbeeld onderhandelen met de NZa en verzekeraars . Zo’n functie is extreem geschikt voor mensen die affiniteit hebben met financiën en strategisch denken. Ik geloof daarom dat er voor bijna elk lid wel een functie als kaderlid te vinden is die past bij zijn sterke punten. Zolang je maar over de drive beschikt om je kwaliteiten voor je beroepsgroep in te zetten.“

Inge Henkens, lid Begeleidingscommissie Klachtenregeling

“Bij de oprichting van de ledenraad, enkele jaren geleden, heb ik mij aangemeld als zzp-ledenraadslid. Het leek me fijn om wat meer te kunnen doen als tandarts, buiten de reguliere praktijkwerkzaamheden om.

Het is fijn voor mijn werk als actief lid dat iedereen binnen het KNMT-bureau altijd bereikbaar is voor vragen, uitleg en begeleiding.

Momenteel ben ik lid van de Begeleidingscommissie Klachtenregeling (BCK). Omdat ik naast tandheelkunde ook rechten heb gestuurd, heb ik veel affiniteit met het klachtrecht. Daarom had ik het gevoel dat ik in deze functie veel bij kon dragen aan een goedwerkende klachtenregeling voor tandartsen. Als ledenraadslid kregen we vaak veel leeswerk waarvan ik de achtergrond nog helemaal niet kende. Dit zorgde ervoor dat ik een heel grote kennisachterstand had ten opzichte van andere raadsleden die al langer actief lid waren en al meer hadden meegemaakt. Dat toonde wel aan dat een rol als kaderlid ervoor kan zorgen dat je meer te weten komt over zaken die spelen rondom je beroepsgroep.

Het is fijn voor mijn werk als actief lid dat iedereen binnen het KNMT-bureau altijd bereikbaar is voor vragen, uitleg en begeleiding. Alles is altijd goed voorbereid en dat scheelt een hoop, daardoor kan ik me focussen op mijn doelen. Ik wil vooral van de kans gebruikmaken om waar mogelijk dingen te verbeteren binnen de mondzorg en een verlengstuk zijn voor de meningen van de tandartsen om mij heen. Als zij ergens tegenaan lopen, kan ik dat kenbaar maken bij de vereniging. Stoppen zal ik daarom ook niet snel doen, tenzij ik het idee krijg dat er niets gedaan wordt met mijn input en de tijdsinspanning zinloos lijkt. “

Gerard Steenvoorden, lid Beleidscommissie Orthodontie

“Ik ben pas actief lid geworden voor de KNMT in 2019. Daarvoor was ik al een tijdje actief voor de Nederlandse Vereniging van Orthodontisten (NVvO). Dat begon als lid van de visitatiecommissie en later ben ik secretaris bij het bestuur en voorzitter van de NVvO geweest.

Ik vind dat wij er zoveel mogelijk voor moeten zorgen dat er niet uitsluitend over ons, maar juist mét ons wordt beslist over allerlei zaken die ons aangaan

Ook ben ik als bestuurder aan de slag gegaan bij ByteGear, ons collectieve administratiesysteem voor de orthodontiepraktijk. Tot slot ben ik dus 3 jaar geleden als kaderlid bij de KNMT begonnen in de Beleidscommissie Orthodontie (BCO).

Belangrijkste drijfveer om juist in deze commissie plaats te nemen, is dat ik vind dat wij er zoveel mogelijk voor moeten zorgen dat er niet uitsluitend over ons, maar juist mét ons wordt beslist over allerlei zaken die ons aangaan. Het commissiewerk is prima in te passen naast het normale werk, omdat afspraken veelal ‘s avonds plaatsvinden. Dat betekent wel dat de vrije tijd wat minder wordt, maar dat heb ik nooit als een probleem ervaren.

Naast het meedenken en -beslissen over bestuurlijke zaken, is het fijn om contacten op te bouwen met collega’s van andere opleidingen en uit andere regio’s. Dat vermindert het eilandgevoel dat je in je eigen praktijk soms een beetje kan bekruipen. Ook tijdens de pandemie was dit prettig, al hebben we natuurlijk een periode gehad waarin uitsluitend per video vergaderd werd. Dat heeft zijn voor- en nadelen, maar het was goed dat we alsnog als commissie bij elkaar konden komen.”

Christo Boxum, vice-voorzitter STS & voorzitter Beleidscommissie Orthondontie

“In 2007 ben ik begonnen als actief lid. Dit was bij de redactieraad van het toenmalige NT. In die tijd was het tijdschrift nog onafhankelijk van de KNMT en de redactieraad was een zeer boeiende manier om de KNMT beter te leren kennen.

Ik zeg wel eens dat overdag mijn rechterhersenhelft actief is en in de avond, bij de KNMT, de linkerhersenhelft.

Daarna ben ik in het bestuur van de Nederlandse Vereniging van Orthodontisten (NVvO) gegaan als penningmeester. Weliswaar geen KNMT, maar de verenigingen hebben wel veel contact met elkaar. Vanuit de NVvO ben ik als lid toegevoegd aan de Beleidscommissie Orthodontie (BCO). De BCO is de denktank van het orthodontistische deel van het bestuur van de Sectie Tandarts Specialisten (STS).

Toen de functie van vicevoorzitter bij de STS vrijkwam, ben ik dat erbij gaan doen. Een goed voorbeeld van de werkzaamheden zijn de tariefonderhandelingen met de NZa. Die worden gedaan vanuit de BCO. Je zit hier op het politieke toneel voor de orthodontisten binnen de KNMT. Dat spel spelen is erg boeiend en totaal anders dan het klinisch werk dat dagelijks langskomt.

Ik zeg wel eens dat overdag mijn rechterhersenhelft actief is en in de avond, bij de KNMT, de linkerhersenhelft. Vergaderen en proberen het vak weer wat mooier en beter te maken, vergt totaal andere vaardigheden en kwaliteiten dan goed klinisch handelen. Bovendien; er zijn maar 300 orthodontisten en al het kaderwerk moet wel gebeuren. De vijver waaruit geput kan worden, is bij orthodontisten veel kleiner dan bij tandartsen. Het is daarom goed om te zien dat een relatief groot percentage van de orthodontisten actief is bij een commissie of werkgroep.

Een reden om er op een dag mee te stoppen, zou zijn dat het commissiewerk gezapig wordt. Vooralsnog is dat totaal niet zo. Wel ben ik me bewust van het belang van vers bloed en frisse ideeën. Continue vervanging is goed voor het proces en ik vind dat je op de dag dat je aantreedt al moet nadenken over je opvolging.”

Joke Kwakman, bestuurslid KNMT

“Al tijdens mijn studie tandheelkunde ben ik lid geworden van de KNMT, toen nog NMT. Na mijn opleiding tot mka-chirurg ben ik in de jaren 90 door Monty Kraayeveld, secretaris van de sectie tandarts-specialisten van de KNMT, gevraagd om lid te worden van de adviesraad Kaakchirurgie van die sectie. Dat was mijn eerste functie als kaderlid.

De contacten met collega’s uit een andere regio van het land, met eigen lokale problematiek, maken het werk veelzijdig.

Die adviesraad werd indertijd bijeengeroepen om nieuwe ontwikkelingen op het terrein van politiek en bestuur te bespreken en meningen te peilen. In die tijd werden de tarieven voor ziekenfonds en particuliere patiënten gelijk getrokken, wat voor sommige praktijken een behoorlijke impact had op de omzet waardoor binnen de beroepsgroep veel discussie ontstond.

De impact van een regeling, ingegeven door een politiek en maatschappelijk sentiment, had veel directe impact op de bedrijfsvoering van collega’s: zowel collega’s die de omzet zagen stijgen als collega’s die de omzet zagen dalen. Het gaf een groot inzicht in het nut van een organisatie zoals de KNMT, die alle belangen moet vertegenwoordigen en behartigen om voor iedereen een acceptabel resultaat te bereiken. Hierin een rol kunnen spelen, voelde als een echte verdieping op mijn beroep.

Sindsdien heb ik verschillende functies als actief lid bekleed, waaronder die van voorzitter van de Specialisten Registratie Commissie. Inmiddels maak ik deel uit van het KNMT-bestuur. Al deze gremia hebben veel inzicht gegeven in de overeenkomsten van de diverse beroepsbeoefenaren die lid zijn van de KNMT, maar ook het verschil in belangen tussen de collega’s.

Dit heeft me alleen maar gesterkt in het beeld dat ik reeds had over de noodzaak van een beroepsorganisatie, die voor iedereen het beste mogelijk probeert te maken. De contacten met collega’s uit een andere regio van het land, met eigen lokale problematiek, maken het werk veelzijdig. Een reden om te stoppen heb ik nu nog niet, maar mijn betrokkenheid zal waarschijnlijk gekoppeld zijn aan de actieve beroepsuitoefening: zolang ik nog BIG-geregistreerd ben, blijf ik ook graag betrokken.”