Niet naar de tandarts vanwege geldgebrek: wat nu?

Hans Scholten
3 minuten
Moeder met geldproblemen
Een groep mensen in Nederland bezoekt uit financiële overwegingen niet regelmatig de tandarts. Inkomstenterugval, grote onverwachte kosten en overbesteding liggen vaak ten grondslag aan de schuldenproblematiek die tot zorgmijding leidt. Ook angst en onwetendheid spelen een rol. De KNMT heeft met regelmaat benadrukt dat mondzorg essentiële zorg is; niemand mag er om wat voor reden dan ook van verstoken blijven.

Er is momenteel in de media extra aandacht voor de groep mensen die vanwege geldgebrek de tandarts mijdt. Er wordt gesproken over 1,5 miljoen mensen, maar onderbouwing voor dit zeer hoge aantal ontbreekt. Naast de aandacht voor goede initiatieven om mensen met acute klachten te helpen, wordt er ook gepleit voor het opnemen van mondzorg in de basisverzekering. Deze maatregel wordt voorgesteld als oplossing van het geschetste probleem. Dit pleidooi gaat echter voorbij aan alle negatieve gevolgen en men slaagt er bovendien niet in de kern van het probleem aan te pakken.

De KNMT is trots op alle tandartsen, tandartsspecialisten, mondhygiënisten, tandprothetici en assistenten die individueel hun steentje bijdragen door vrijwillig en kosteloos in lokale acties kwetsbare mensen mondzorg verlenen. Maar toegankelijke mondzorg moet niet afhankelijk zijn van liefdadigheid en daarom moet er meer gebeuren.

Er is maatwerk nodig om voor deze groep kwetsbare patiënten de drempel te verlagen om weer regelmatig naar de tandarts te gaan. Opnemen van mondzorg in de basisverzekering is niet alleen een onnodig dure ‘one size fits all’-benadering, maar het is belangrijk om te beseffen dat ten tijde van het ziekenfonds er ook een hele grote groep mensen niet naar de tandarts ging. Dat geeft aan dat  er vaak meer speelt bij deze groep dan alleen financiële problemen.

Opname van mondzorg in het basispakket betekent bovendien dat een hele grote groep mensen die nu wél aanvullend verzekerd is voor mondzorg geconfronteerd zal worden met een eigen risico en de mondzorg grotendeels zelf gaat betalen. Zelfs als het eigen risico voor mondzorg niet zou gelden (waarmee deze regeling nóg duurder wordt), blijft het vervolgens de vraag wat het basispakket allemaal zal gaan vergoeden. 

De lastenverzwaring voor het overgrote deel van de bevolking zal waarschijnlijk als gevolg hebben dat een extra aanvullende verzekering voor mondzorg duurder wordt, en dus niet meer zo vanzelfsprekend zal zijn – met evidente gevolgen voor de toegankelijkheid van de hoogwaardige mondzorg die we kennen. 

Daarom pleit de KNMT voor het aanpakken van de kern van de problematiek. Veel mensen die in een dergelijke positie beland zijn, zijn niet bekend met de bestaande mogelijkheden. Goede voorlichting is belangrijk, maar ook concrete hulp bij het bewandelen van de juiste wegen. Voor de jeugd is aangetoond dat als zorgverzekeraars ouders van kinderen aanschrijven die niet naar de tandarts gaan, de helft alsnog gaat. KNMT houdt de vinger aan de pols om te zien of de verzekeraars zich aan hun belofte houden, om dit ook actief te (blijven) doen. 

Voor volwassenen zijn er bestaande financieringsmogelijkheden, zoals op een rijtje gezet in het overzicht financiële hulp voor mensen met een laag inkomen, die beter onder de aandacht moeten worden gebracht van de doelgroep. 

Daarnaast dient de (lokale) overheid verantwoordelijkheid te nemen en ervoor te zorgen dat in alle gemeenten volwassenen een beroep kunnen doen op een voordelige aanvullende verzekering (ook mensen in de schuldhulpverlening) of bijzondere bijstand. Om gemeenten te helpen aan deze zorgplicht te voldoen, zal de KNMT meedenken over de inrichting van bijzondere bijstand voor mondzorg, zodat deze bijstand adequaat vorm wordt gegeven en niemand van zorg verstoken blijft. 

Ook zullen we gemeenten helpen met een overzichtelijk stappenplan, hoe ze mondzorg kunnen organiseren voor deze kwetsbare groep mensen. Want zelfzorg is dan wel een eigen verantwoordelijkheid, maar de financiering van noodzakelijke hulp wanneer er financiële problemen zijn, niet. Daarin voorziet het bestaande systeem en daar mag niet aan worden voorbijgegaan.

Wij willen tot een actieplan komen met de ministeries van VWS en SZW, gemeenten en  zorgverzekeraars en hebben hiertoe actie ondernomen. Samen met de Mondzorgalliantie hebben wij onze analyse en suggesties overgebracht aan het ministerie van VWS en Tweede Kamerleden Corinne Ellemeet van GroenLinks en Maarten Hijink van de SP, die recent Kamervragen over het opnemen van mondzorg in de basisverzekering hebben gesteld. 

Overzicht financiële hulp mondzorg voor mensen met een laag inkomen