Tandartsassistenten kunnen in opdracht van een tandarts een voorbehouden handeling uit te voeren. De wet en de tuchtrechter stellen daar wel voorwaarden aan.
Voor buitenslands gediplomeerden die bezig zijn met hun BIG-registratie en studenten Tandheelkunde die meewerken in de praktijk gelden dezelfde spelregels als voor tandartsassistenten.
Voorwaarden uitvoeren voorbehouden handelingen door tandartsassistenten
De tandarts:
- is BIG-geregistreerd en stelt de indicatie;
- geeft een opdracht aan de tandartsassistent, per patiënt, en evalueert de uitvoering daarvan; de opdracht wordt schriftelijk vastgelegd in een protocol of bij gebrek daaraan in het dossier van de patiënt;
- gaat na of de tandartsassistent bekwaam is om de voorbehouden handeling naar behoren uit te voeren;
- borgt* de mogelijkheid van toezicht en/of tussenkomst: telefonische bereikbaarheid of toezicht op afstand is niet voldoende, aanwezigheid in de praktijk is een vereiste;
- geeft zo nodig aanwijzingen.
* Belangrijk is dat in de praktijk een BIG-geregistreerd tandarts aanwezig is. Dat hoeft niet de opdrachtgevend tandarts zelf te zijn. Op het moment dat de opdrachtgevend tandarts niet aanwezig kan zijn, kan de tandarts de mogelijkheid van toezicht en/of tussenkomst borgen door met een collega-tandarts daarover concrete afspraken te maken. Vanzelfsprekend moet de collega-tandarts bereid zijn de verantwoordelijkheid op dit punt te nemen.
De tandartsassistent:
- handelt uitsluitend in en na opdracht van een BIG-geregistreerd tandarts;
- gaat na of hij/zij bekwaam is om de voorbehouden handeling naar behoren uit te voeren;
- gaat na of de mogelijkheid van toezicht en/of tussenkomst geborgd is;
- volgt gegeven aanwijzingen op;
- informeert de patiënt dat de voorbehouden handeling in opdracht van de tandarts wordt uitgevoerd, vraagt de patiënt in dat kader om toestemming en legt deze toestemming vast in het dossier.
Wanneer ben je bekwaam?
In de Wet BIG wordt geen invulling gegeven aan het begrip ‘bekwaam’. Dat laat de wetgever over aan de tandarts die de opdracht geeft en de tandartsassistent die de opdracht krijgt.
Uit een aantal tuchtrechtelijke uitspraken volgt dat de opdrachtgevend tandarts zich dient te overtuigen van de bekwaamheid van de tandartsassistent. Externe opleiding en toetsing heeft de voorkeur. Interne opleiding, bijvoorbeeld door de tandarts zelf, is mogelijk op voorwaarde dat er op die opleiding toezicht door derden is, dat wil zeggen door professionals uit het opleidingscircuit.
Een tandartsassistent die een opdracht krijgt tot het uitvoeren van een voorbehouden handeling doet er verstandig aan bij zichzelf na te gaan of hij/zij bekwaam is. Belangrijke vragen die daarbij een rol spelen zijn:
- heeft de tandartsassistent scholing gevolgd, intern dan wel extern en heeft toetsing van kennis en kunnen plaatsgevonden?
- houdt de tandartsassistent kennis en kunnen op peil door met enige regelmaat bij- of nascholing te volgen?
- voert de tandartsassistent de voorbehouden handeling regelmatig uit?
- kan de tandartsassistent de reikwijdte van het eigen handelen overzien?
- is de tandartsassistent op de hoogte van de mogelijke risico’s van de uit te voeren behandeling?
- is de tandartsassistent geïnstrueerd hoe te handelen als er iets niet goed gaat?
Twijfelt een tandartsassistent aan de eigen bekwaamheid, dan moet de tandartsassistent zijn/haar verantwoordelijkheid nemen en dit bespreken met de opdrachtgevend tandarts. In voorkomend geval zal de tandartsassistent de opdracht niet kunnen uitvoeren.